Παιδιά που δεν τρώνε: Πώς να κερδίσετε τη μάχη με τους picky eaters;

Αν το παιδί σας αρνείται πεισματικά να δοκιμάσει καινούρια φαγητά ή επιμένει να τρώει μόνο μερικές συγκεκριμένες τροφές, δεν είστε μόνοι! Τα παιδιά που θεωρούνται «picky eaters» (εκλεκτικά στο φαγητό) είναι κάτι πολύ συνηθισμένο, και πολλές φορές η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει άγχος στους γονείς. Μην απογοητεύεστε! Με λίγη υπομονή και μερικές σωστές στρατηγικές, το ζήτημα μπορεί να λυθεί πιο εύκολα από όσο φαντάζεστε.

Τι είναι οι «picky eaters» ;

Οι «picky eaters» είναι τα παιδιά που τρώνε πολύ περιορισμένο αριθμό τροφών, αρνούνται να δοκιμάσουν καινούργιες γεύσεις και συχνά αντιδρούν αρνητικά σε ορισμένα τρόφιμα. Έρευνες δείχνουν ότι η επιλεκτικότητα στην τροφή είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης που παρατηρείται σε πολλά παιδιά, ιδιαίτερα μεταξύ 2 και 6 ετών. Σ΄ αυτήν τη φάση τα παιδιά προτιμούν τρόφιμα με συγκεκριμένες υφές ή γεύσεις, όπως τα αλμυρά ή τα γλυκά, ειδικούς τρόπους προετοιμασίας τροφών και συχνά αποφεύγουν τα λαχανικά ή τα φρούτα. Να ξεκαθαρίσουμε ότι η επιλεκτική διατροφή δεν είναι συνώνυμη με τη Διαταραχή Αποφυγής/Περιορισμένης Πρόσληψης Τροφής (ARFID), η οποία έχει πολύ συγκεκριμένο ορισμό στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM).

Τι οδηγεί τα παιδιά σ’ αυτή την συμπεριφορά;

Ο «δύσκολος» τρόπος διατροφής των παιδιών μπορεί να έχει πολλαπλές αιτίες:

1. Φυσιολογική ανάπτυξη: Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά αναπτύσσουν την αίσθηση της γεύσης και της υφής. Κάποιες τροφές μπορεί να φαίνονται αποθαρρυντικές ή ασυνήθιστες λόγω της έντονης γεύσης ή της ιδιαίτερης υφής τους.
2. Ανάπτυξη ανεξαρτησίας: Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, επιδιώκουν να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στις καθημερινές τους δραστηριότητες, όπως το φαγητό. Το να αρνηθούν μια τροφή μπορεί να είναι ένας τρόπος να ασκήσουν έλεγχο. Επίσης, οι ψυχολογικές καταστάσεις όπως το άγχος μπορεί να ενισχύσουν την επιλεκτικότητα.
3. Κληρονομικότητα και περιβάλλον: Έρευνες δείχνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες μπορεί να επηρεάζονται από τα γονίδια και την οικογενειακή διατροφή. Η έκθεση σε ποικιλία τροφών στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάσει τη μελλοντική προτίμηση. Αν οι γονείς είναι επιλεκτικοί με τις τροφές ή αν υπάρχει έλλειψη ποικιλίας στη διατροφή στο σπίτι, το παιδί είναι πιο πιθανό να αναπτύξει τις ίδιες συνήθειες.
4. Αρνητικές εμπειρίες: Μια δυσάρεστη εμπειρία με κάποια τροφή (όπως δυσφορία ή πόνος μετά την κατανάλωσή της) μπορεί να οδηγήσει το παιδί στην αποφυγή της τροφής αυτής στο μέλλον.

 Επιπτώσεις της Επιλεκτικής Διατροφής

Η επιλεκτική διατροφή συνδέεται στενά με προβλήματα στην ανάπτυξη των παιδιών, καθώς πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που είναι picky eaters διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποσιτισμού και ανεπαρκούς ανάπτυξης. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η πρόσληψη θερμίδων από αυτά τα παιδιά συχνά δεν καλύπτει τις ενεργειακές τους ανάγκες, ενώ παρουσιάζουν επίσης χαμηλή κατανάλωση σημαντικών θρεπτικών συστατικών, όπως ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος, που είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική ανάπτυξη και την καλή υγεία.

Πιο συγκεκριμένα :

1. Διατροφικές Ανεπάρκειες: Οι picky eaters συχνά δεν καταναλώνουν αρκετά θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας όπως αναιμία, αδυναμία ανάπτυξης και μειωμένη ανοσολογική αντίδραση.
2. Επιπτώσεις στην Ανάπτυξη: Τα παιδιά που είναι επιλεκτικά μπορεί να παρουσιάσουν προβλήματα ανάπτυξης και να μην φτάσουν το πλήρες αναπτυξιακό δυναμικό τους. Η έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών μπορεί να επηρεάσει τη σωματική και γνωστική ανάπτυξη.
3. Συναισθηματικές Επιπτώσεις: Η διατροφική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει άγχος στους γονείς, που συχνά ανησυχούν για την υγεία των παιδιών τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πιέσεις κατά τη διάρκεια του φαγητού, κάτι που ενδέχεται να ενισχύσει περαιτέρω την άρνηση των παιδιών να φάνε.
4. Μακροπρόθεσμες Συνήθειες: Οι επιλεκτικές συνήθειες διατροφής στην παιδική ηλικία μπορεί να μεταφερθούν στην ενήλικη ζωή. Ενήλικες που υπήρξαν picky eaters έχουν αυξημένη πιθανότητα να συνεχίσουν να έχουν περιορισμένες προτιμήσεις και χαμηλή ποικιλία τροφίμων στη διατροφή τους, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας κακής διατροφής.
5. Δυσκοιλιότητα: Η δυσκοιλιότητα είναι ένα συχνό πρόβλημα στα παιδιά και φαίνεται να επηρεάζει πιο έντονα όσους είναι επιλεκτικοί με το φαγητό τους. Σε μια παιδιατρική γαστρεντερολογική κλινική στην Κορέα, το 27% των γονέων ανέφερε ότι τα παιδιά τους, που ήταν picky eaters, υπέφεραν από δυσκοιλιότητα, σε σύγκριση με μόλις 13% στην ομάδα παιδιών χωρίς επιλεκτικές διατροφικές συνήθειες. Η κυριότερη αιτία της δυσκοιλιότητας είναι η έλλειψη φυτικών ινών. Συνεπώς, όλα τα παιδιά, αλλά ιδιαίτερα οι επιλεκτικοί καταναλωτές, θα ωφεληθούν από την αύξηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και άλλων τροφών πλούσιων σε ίνες

Πώς να διαχειριστείτε τους «picky eaters»;

1. Δημιουργία ποικιλίας και επιλογών: Πριν από τους 9 μήνες, οι γευστικοί κάλυκες των μωρών δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως, επομένως είναι ανοιχτά σε πολλές διαφορετικές τροφές. Εκμεταλλευτείτε αυτή την περίοδο και προσφέρετε στο μωρό σας διάφορες γεύσεις και υφές όταν είναι έτοιμο για στερεά τροφή.
2. Κοινά Γεύματα: Δώστε στο παιδί σας την ίδια τροφή με την υπόλοιπη οικογένεια

1. Μάθηση μέσω Αντιγραφής: Τα παιδιά τις περισσότερες φορές μιμούνται τις κινήσεις των γονιών τους. Προσπαθήστε να γευματίζετε μαζί με το παιδί όσο πιο συχνά μπορείτε και δώστε το καλό παράδειγμα.
2. Μικρές Μερίδες: Δώστε μικρές μερίδες και επαινέστε το παιδί σας για το φαγητό, ακόμη και αν τρώει μόνο λίγο.

5. Δώστε επιλογή : Δώστε στο παιδί επιλογή ανάμεσα σε 2 υγιεινές τροφές. Είναι πιο πιθανό να δοκιμάσει κάτι νέο όταν μπορεί να το επιλέξει.
6. Μη Χρησιμοποιείτε την Τροφή ως Ανταμοιβή: Το παιδί σας μπορεί να αρχίσει να σκέφτεται ότι τα γλυκά είναι θετικά και τα λαχανικά αρνητικά. Αντίθετα, ανταμείψτε το με μια βόλτα στο πάρκο ή υποσχεθείτε να παίξετε ένα παιχνίδι μαζί του
7. Δημιουργία Ευχάριστων Γευμάτων: Κάντε τα γεύματα ευχάριστα και όχι μόνο θέμα φαγητού. Καθίστε και συζητήστε για άλλα θέματα.
8. Προσφέρετε τουλάχιστον 1 υγιεινή τροφή που ξέρετε ότι του αρέσει σε κάθε γεύμα: Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να περνούν φάσεις με το φαγητό. Αν τρώει μόνο την τρέχουσα αγαπημένη του τροφή, δεν πειράζει.

1. Αλλάξτε τον τρόπο σερβιρίσματος: Αλλάξτε τον τρόπο που σερβίρετε μια τροφή για να την κάνετε πιο ελκυστική. Για παράδειγμα, το παιδί σας μπορεί να απορρίψει τα μαγειρεμένα καρότα αλλά να απολαμβάνει τα ωμά τριμμένα καρότα.
2. Περιορισμός Σνακ: Μην δίνετε πάρα πολλά σνακ μεταξύ των γευμάτων. Δυο υγιεινά σνακ την ημέρα είναι αρκετά.

Συνοψίζοντας, η επιλεκτική διατροφή μπορεί να φαίνεται σαν μια φάση, αλλά οι επιπτώσεις της μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, με την κατάλληλη προσέγγιση, μπορεί να ξεπεραστεί. Η δημιουργία μιας ευχάριστης και χαλαρής εμπειρίας γύρω από το φαγητό, η σταδιακή εισαγωγή νέων γεύσεων και η στήριξη από ειδικούς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Με υπομονή και ενθάρρυνση, τα παιδιά μπορούν να ανοιχτούν σε νέες διατροφικές επιλογές, χτίζοντας έτσι γερά θεμέλια για μια ζωή γεμάτη υγεία και ισορροπία.

Επιστημονικές Πηγές:

1. American Academy of Pediatrics (AAP): Help for Picky Eaters
2. Caroline M Taylor and Pauline M Emmett. Picky eating in children: causes and consequences
3. National Health Service (NHS): How to Encourage Your Child to Eat Well

4. Rosa, J., et al. (2020). “Food exposure and acceptance in children: the role of parental practices.”
5. Kelley, S. T., et al. (2019). “Parental Feeding Practices and Children’s Eating Behaviors: A Review.”
6. Addison, A., et al. (2019). “Associations between temperament and food preferences in preschool children.”
7. Dixon, J., et al. (2014). “The influence of dietary behaviors on health outcomes in children.

Άντζελα Σούλα